W Polsce sektor rolnictwa ekologicznego rozpowszechnia się coraz intensywniej. To kierunek dla zwolenników stosowania naturalnych nawozów, rezygnacji ze środków chemicznych oraz uprawy bazującej na produktach organicznych. Na czym polega i czy warto podjąć wyzwanie?
Jak zostać rolnikiem ekologicznym?
Produkcję metodami naturalnymi potwierdza certyfikat zgodności i status gospodarstwa ekologicznego. Aby je uzyskać, należy wybrać organizację certyfikującą. W Polsce jest ich 10, aktualny wykaz można znaleźć na stronie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Następnie trzeba wypełnić niezbędną dokumentację, formularze i wnioski, wysłać do wybranej organizacji certyfikującej oraz wojewódzkiego inspektora jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych. Od tego momentu rolnik jest zobowiązany do przestawiania się na produkcję metodami ekologicznymi oraz wyraża zgodę na odpłatną kontrolę firmy certyfikującej. Proces przejściowy trwa minimum dwa lata, a w przypadku upraw wieloletnich – trzy lata. Należy pamiętać, aby co roku składać wniosek o certyfikat.
Obowiązki
Po uzyskaniu zgody na certyfikowaną uprawę metodami ekologicznymi rolnik otrzymuje zestaw dokumentów do wypełniania podczas prowadzenia gospodarstwa. Należy wpisywać w nich daty i rodzaje wykonywanych zabiegów, środków ochronnych, działań związanych z żywieniem i pielęgnacją oraz daty i wielkości zbiorów. Dokładnie prowadzona dokumentacja pomoże w przejściu przez procedurę kontroli i szybszym uzyskaniu certyfikatu.
Kontrola
Gospodarstwo ekologiczne musi być kontrolowane co roku w celu sprawdzenia, czy działa zgodnie ze wszystkimi wymogami. Inspekcja jest odpłatna, dlatego odpowiednio wcześniej trzeba uiścić należność. Następnie rolnik otrzymuje plan kontroli od firmy wystawiającej certyfikat. Inspektorzy przygotowują raport w dwóch kopiach – jeden dla gospodarza, drugi dla organizacji certyfikującej. Na jego podstawie może ona wykonać sprawozdanie przekazywane dla ARiMR, jeśli rolnik stara się o dopłaty w ramach pakietu rolnictwo ekologiczne, wchodzącego w skład programu rolno-środowiskowego.
Dopłaty
W Polsce wyróżniamy obecnie sześć grup certyfikatów:
- ekologiczna produkcja roślinna i zwierzęca,
- zbiór ze stanu naturalnego,
- pszczelarstwo,
- akwakultura,
- przetwórstwo produktów ekologicznych,
- wprowadzanie na rynek produktów ekologicznych
Rolnik może ubiegać się o płatności rolno-środowiskowe do pakietu rolnictwo ekologiczne, aby następnie otrzymywać dopłaty do upraw i hodowli ekologicznych. Są one przyznawane na podstawie przynależności do grupy certyfikatu i przeliczane w zł/ha/rok. W trakcie przestawiania się z rolnictwa tradycyjnego stawki dopłat są wyższe, co jest spowodowane większymi nakładami w tym właśnie okresie. Po zakończeniu procesu i uzyskaniu certyfikatu stawki maleją. Istnieje możliwość otrzymania dopłaty w wysokości 120% stawki, jeśli produkcja zwierzęca jest zbilansowana z produkcją roślinną lub gospodarstwo znajduje się na obszarze Natura 2000.
Prowadzenie gospodarstwa ekologicznego wiąże się z dużym wysiłkiem i nakładem pracy. Produkcja tą metodą jest często dużo bardziej pracochłonna, a efekt w postaci certyfikatu otrzymujemy dopiero po 2–3 latach. Z drugiej strony można liczyć na bardzo atrakcyjne dopłaty oraz pomoc państwa podczas realizacji przedsięwzięcia. W długoterminowym spojrzeniu to świetna inwestycja, która może zaowocować w przyszłości.
O autorze
Beata Domitrz
