Możliwości uprawy winorośli w polskich warunkach klimatycznych
Winorośl kojarzy się z krajobrazem śródziemnomorskim. Jej uprawa nie jest jednak obca mieszkańcom Polski. Nasz klimat cechuje się krótszym okresem wegetacyjnym oraz niższymi wartościami sumy aktywnych temperatur i nasłonecznienia. Konkurencja rynkowa oraz gusta klientów powodują, że polscy producenci szukają mimo wszystko pomysłów na nowe uprawy.
Co sprzyja plantatorom?
Warunki do uprawy winorośli w danym regionie powinny cechować się korzystnym dla wegetacji roślin mikroklimatem. Kluczowe są: temperatura, nasłonecznienie i warunki glebowe. Rentowność plantacji uzależniona jest od terminów wiosennych i zimowych przymrozków. W Polsce mamy do czynienia z coraz cieplejszymi zimami – pojawiają się zatem warunki sprzyjające komercyjnej produkcji winorośli.
Winogrona krajowe dojrzewają w drugiej połowie września, a ich pędy znoszą mrozy do –25°C. Rośliny wymagają gleb wilgotnych, lekko kwaśnych. Winorośl dobrze plonuje na lessach, glebach wapiennych, wulkanicznych oraz piaszczystych. Najlepszą kombinacją glebową, polecaną dla naszych warunków klimatycznych, są średnio zwięzłe gleby gliniasto-piaszczyste. Wegetacja na takim podłożu rozpoczyna się później, co chroni przed wiosennymi przymrozkami.
Wybór miejsca
Powinien objąć najlepsze, nasłonecznione i osłonięte stanowiska, pod osłonami, w szklarniach. Winorośl uwielbia słońce. Należy sadzić ją od południowej lub południowo-zachodniej strony. Najlepsze warunki do dojrzewania winogron występują w zachodniej części kraju. Szczególnie na terenach położonych wzdłuż Odry. Są to rejony okolic Zielonej Góry i Wrocławia, w których średnie temperatury dobowe przekraczają 10°C przez ponad 165 dni. Podobne warunki panują w okolicy Krakowa i Jasła. Przy uprawianych w polskim klimacie wczesnych odmianach winorośli, trzeba respektować zależność temperaturową. Okres wegetacyjny to liczba dni od wystąpienia na wiosnę średnich dobowych temperatur powyżej 10°C do średniego terminu pierwszego jesiennego przymrozku. Największe wartości ten wskaźnik uzyskuje na Wzniesieniach Zielonogórskich oraz na Płaskowyżu Tarnowskim (ok. 180 dni).
Polska kraina wina
W skali całej Polski wyjątkowo korzystne warunki klimatyczne występują w okolicach Zielonej Góry. Pierwsze uprawy winorośli do produkcji wina zakładane przez zakonników datuje się tam na 1314 rok. Zielona Góra słynie jako polska stolica wina i najwyżej na północ wysunięty punkt uprawy winorośli w Europie. Wrześniowe winobranie wpisało się na trwałe do tradycji lokalnych imprez okolicznościowych.
Spodziewane kierunki rozwoju
Zdania na temat opłacalności plantacji winorośli w Polsce są podzielone. Ceny sadzonek to kwoty rzędu od kilku do kilkunastu złotych za sztukę. Aby utrzymać się z dochodów, jakie przynosi winnica, trzeba zainwestować w obsadzenie min. 3 ha. Uzyskanie odpowiedniej jakości owoców i produkcja na wielką skalę nie cieszą się popularnością, chociaż prognozy są obiecujące. Trwają prace nad odmianami mieszańcowymi. W mniejszej skali – w gospodarstwach rodzinnych, produkcja winogron przynosi korzyści finansowe. Popularność zyskują produkty spożywcze ekologiczne, w tym wina, wytwarzane metodami, które pozwalają dokładnie kontrolować jakość produktu i przebieg procesu produkcji. Przemawia to na korzyść rodzinnych winnic, jakie można spotkać w województwie lubuskim.
O autorze
Tatiana Buchwald
Moim zdaniem uprawa winogron w Polsce na skalę towarową raczej nie ma racji bytu, chyba że jako uprawa w gospodarstwach ekologicznych. Takie rozwiązanie może stanie alternatywą dla nierentownych gospodarstw.
Rzeczywiście Zielona Góra i województwo lubuskie są najbardziej znane z produkcji wina, ale warto dodać, że dużo winnic znajduje się także w Małopolsce i na Podkarpaciu.