Wysoka jakość owoców gwarancją zadowalających cen? Jak ją uzyskać?

od Wojciech Kukuła , 2 października, 2017

W rejonach sadowniczych nadal trwają zbiory. Niestety obecny sezon pod względem pogody nie jest sprzyjający. Ciągłe deszcze i niskie temperatury są zmorą dla pracowników i gospodarzy. Tylko owoce najwyższej, jakości, zebrane w optymalnym terminie zostaną skierowane do dłuższego przechowywania.

Czym jest wysoka jakość?

Wysoka jakość jest to zespół cech opisujących dany produkt, które pozwalają na jego wyróżnienie spośród palety innych podobnych produktów. Choć pojęcie to jest interpretowane na różne sposoby, jakość owoców zwykle wiąże się z właściwym kształtem i barwą odpowiadającym odmianie oraz rozmiarem owoców. Konsumenci poszukują owoców jędrnych, smacznych i pachnących za rozsądną cenę. Coraz częściej ważny staje się również aspekt bezpieczeństwa gwarantowanego certyfikatami.

Od czego zależy jakość owoców?

Na cechy jakościowe owoców wpływ ma szereg czynników w tym odmianowe, ale także siedliskowe. Poprzez dobór podkładki i odmiany do siedliska możemy zminimalizować niekorzystne warunki stanowiska uprawy. Nie bez znaczenia pozostają tutaj także zabiegi agrotechniczne w tym nawożenie i ochrona przeciwko chorobom i szkodnikom. Należy pamiętać, że budowanie, jakości owoców rozpoczyna się od wczesnych faz wzrostu owoców tj. od zawiązków. Zaopatrzenie roślin w makro  i mikroskładniki (N, P, K, Ca, Mg, B, Mn) początkowo w formie posypowej a później dolistnie zapewnia, że owoce osiągają odpowiednią wielkość i atrakcyjną barwę.

Rola poszczególnych pierwiastków w uzyskaniu wysokiej jakości owoców

Na wczesnych etapach wzrostu najbardziej zauważalny okazuje się wpływ azotu (N) i potasu (K), które pobudzają komórki do podziałów i wpływają na ich przyrost, czyli budują wielkość owoców. W kolejnych etapach  to oczywiście wapń (Ca), który wchodzi w skład budowy ścian komórkowych zapewniając im szczelność i równocześnie elastyczność, ale także odpowiednią jędrność owoców. W braku wapnia upatrywane jest występowanie chorób o podłożu fizjologicznym m.in. gorzkiej plamistości podskórnej (im mniejsze stężenie jonów wapnia w miąższu owoców tym większe ryzyko wystąpienia objawów choroby). Będąc przy skórce owocu należy wspomnieć także o borze (B) który zapewnia elastyczność komórkom przez co przeciwdziała powstawaniu mikrospękań, czyli ordzawieniom owoców. I wreszcie ostatni z palety makropierwiastków, czyli fosfor (P) zaangażowany m.in w produkcję cukrów i ich antocyjanowych pochodnych, dzięki którym owoce znacznie lepiej wybarwiają się. Natomiast dla odmian o owocach zielonych 'Golden Delicious' i 'Mutsu' poleca się zwrócić uwagę na magnez (Mg) i mangan (Mn). Magnez jest centralną jednostką wchodzącą w skład budowy cząstek chlorofilu napędzającego fotosyntezę, a mangan powstrzymuje jego rozpad. W ostatnich latach na rynku dostępnych jest coraz więcej mieszanek nawozowych. Warte polecenia są mieszanki dostosowane do odpowiednich faz rozwojowych roślin zawierające pierwiastki zapewniające całkowite pokrycie zapotrzebowania pokarmowego. Zwrócić uwagę należy zwłaszcza na te mieszanki, które występują w formie łatwo przyswajalnych chelatów.

Ograniczenie rozwoju czynników infekcyjnych

W końcowej fazie wzrostu ważne jest ograniczenie występowania chorób o podłożu infekcyjnym tj. komórki bakterii czy zarodników grzybów, które są obecne w sadach przez cały czas m.in.: parch jabłoni, szara pleśń i gorzka zgnilizna. Szczególny nacisk na tego typu ochronę należy położyć, gdy tak jak to mamy w tym sezonie okres zbiorczy przerywają deszcze. Tutaj z pomocą przychodzą środki chemiczne, ale także biologiczne. W ostatnich latach paleta dostępnych rozwiązań przedzbiorczych znacznie się powiększyła, do ochrony przedzbiorczej mamy środki zawierające m.in.: boskalid, kaptan, fluopyram, flydioksonil, piraklostobinę czy tiuram. Dostępne są również produkty biologiczne: Boni Protec zawierający drożdże Aureobasidium pullulans i Plyversum WP zawierający oospory lęgniowca Pythium oligandrum. W wyborze środka zwłaszcza tuż przed zbiorem należy zwrócić uwagę na okresy karencji.

Sposoby przedłużania wysokiej jakości owoców

Przedłużenia wysokiej jakości owoców po ich złożeniu do komór chłodniczych można uzyskać poprzez ustalenie odpowiedniego składu gazowego. Wówczas ażeby przerwać procesy oddychania a tym samym spowolnić starzenie owoców w gazoszczelnych obiektach przechowalniczych schodzi się ze stężeniem tlenu do 1,5% i podnosi stężenie dwutlenku węgla do 1,5%. Skład ten wyrównywany jest azotem atmosferycznym.

Poza składem gazowym innym ze sposobów jest zastosowanie regulatorów wzrostu obniżających produkcję etylenu i opóźniających procesy starcze. Jednym z takich regulatorów jest 1-metylocyklopropen (1-MCP), który odpowiada za blokowanie receptorów etylenu znajdujących się w skórce owoców, przez co stają się nieaktywne. Produkt jest dostępny na rynku w postaci tabletek lub proszku zamkniętego w wodnorozpuszczalnych saszetkach. Wykonanie zabiegu w komorze jest szybkie i proste, a co najważniejsze bezpieczne dla operatora. Zastosowanie produktu daje wymierne korzyści, ponieważ poza przedłużeniem trwałości owoców (zachowanie jędrności i właściwej barwy skórki zwłaszcza zielonej) opóźnia wystąpienie chorób fizjologicznych i infekcyjnych. Przynosi także korzyści ekonomiczne w postaci zmniejszenia zużycia energii elektrycznej. Wynika to z faktu, że ograniczenie oddychania obniża emisje energii cieplnej co przekłada się na zmniejszenie częstości i długości pracy agregatów chłodniczych. Coraz częściej odbiorcy, w tym duże sieci handlowe widząc zauważalne korzyści stosowania 1-MCP wymagają potwierdzenia zastosowania zabiegu, który daje gwarancje wydłużonego “życia” jabłek na półkach sklepowych.