Powodzenie upraw pod osłonami zależy w znacznym stopniu od ich prawidłowego przygotowania przed rozpoczęciem sezonu. Dlatego tak ważne jest odpowiednie przeprowadzenie procesów czyszczenia i dezynfekcji szklarni/tuneli foliowych i systemów nawadniających oraz kalibracja urządzeń sterujących przed założeniem nowej uprawy.
Czyszczenie obiektów szklarniowych najlepiej rozpocząć od usunięcia wcześniejszego materiału roślinnego, materiałów okrywających, narzędzi i urządzeń pomiarowych. Dobrze byłoby wywieźć materiał roślinny poza teren przyszłej uprawy. Pozostawienie go bowiem może spowodować rozprzestrzenienie się chorób i szkodników występujących w poprzedniej uprawie. Jeżeli poprzednie warzywa były porażone przez raka bakteryjnego, Verticilium i inne wirusy, aby prawidłowo ochronić nową uprawę korzystamy z pomocy specjalistów. Jeśli chodzi o urządzenia pomiarowe zamontowane na stałe to okrywamy je w celu ochrony przed zalaniem i mechanicznym uszkodzeniem. W szklarniach w uprawach w ziemi bez wiszących rynien uprawowych warto również sprawdzić spadek wzdłuż rzędu, który powinien wynosić 0,1%. Aby usunąć zalegającą materie organiczną szklarnię bardzo dokładnie myjemy. Ściany i dachy pomieszczenia najlepiej umyć zarówno wewnątrz, jak i z zewnątrz, co pozwoli uzyskać lepszy dostęp światła do uprawy.
Rozpoczynając dezynfekcję warto pamiętać o kierunku prowadzonych prac, mianowicie od miejsca najbardziej oddalonego od wejścia i przesuwać się w jego kierunku. W trakcie dezynfekcji w szklarni najlepiej utrzymywać temperaturę powyżej 20ºC, która znacznie polepsza skuteczność preparatów myjących. Dobrym pomysłem jest zastosowanie myjki wysokociśnieniowej z ciepłą wodą i dodatkiem kwasu bądź detergentu. W celu pozbycia się smug i zacieków dobę od dezynfekcji powierzchnie spłukujemy jeszcze raz wodą.
Dezynfekcja systemu nawadniającego
Po uprzednich zabiegach przeprowadzamy czyszczenie systemu nawadniającego, do którego najczęściej stosuje się podchloryn i kwas azotowy. Przed zastosowaniem tego typu preparatów najlepiej sprawdzić u producenta, czy kroplowniki zastosowane pod osłonami są odporne na ich działanie. W trakcie zabiegów konieczne jest zastosowanie się do zasad BHP i nie dopuszczenie do bezpośredniego kontaktu z preparatami dezynfekującymi. Nie można również doprowadzić do wyschnięcia linii nawadniających. W celu przygotowania do czyszczenia myjemy zbiornik A i B, mieszalnik i dokładnie przepłukujemy cały system nawadniający. Równie ważną czynnością jest wymontowanie i umieszczenie sondy pH w pojemniku z czystą, zdemineralizowaną wodą. Roztwór do płukania przygotowujemy mieszając 5–6 litrów dziesięcioprocentowego koncentratu lub trzy litry piętnastoprocentowego koncentratu podchlorynu ze stoma litrami wody. Przewodnictwo elektrolityczne [µS/cm] i odczyn [pH] przygotowanego roztworu najlepiej aby wynosiło około 10. Roztwór umieszczamy w systemie i pozostawiamy go na około 24 godziny. Po upływie 24 godzin cały system kilkukrotnie przepłukujemy czystą wodą. Przepłukany system ponownie napełniamy roztworem przygotowanym z około 3–5 litrów kwasu azotowego na każde sto litrów wody. Najlepiej aby przewodnictwo elektrolityczne tego roztworu zawierało się pomiędzy 7, a 9 µS/cm, a jego odczyn mieścił się w zakresie od 1,0 do 1,5 pH. Dobrą praktyką byłoby przepłukanie systemu kilkukrotnie roztworem krótkimi cyklami co 3 godziny, a w dalszej kolejności wypłukanie go z układu kilkukrotnie czystą wodą.
Kontrola systemu nawadniającego
Po dezynfekcji systemu nawadniającego sprawdzamy równomierność podawanej pożywki. Jeżeli zmienność wynosi poniżej 5%o nie wymaga ona żadnej naprawy. Suche podłoże przykrywamy nową folią. W przypadku zastosowania wieloletnich mat ściółkujących bardzo dokładnie je myjemy i dezynfekujemy. W czasie prac, przejścia i chodniki są zazwyczaj ponownie zabrudzone przez chodzących pracowników, dlatego też warto ponownie je umyć i zdezynfekować. Po dezynfekcji można już przystąpić do rozkładania nowych mat. Warto zadbać o wyczyszczenie drobnego sprzętu i narzędzi, skontrolowanie kanałów i studzienek i o kalibrację wszystkich urządzeń. Po zakończeniu wszystkich prac można rozpocząć zalewanie mat, a następnie sadzenie roślin.
O autorze
Maria Pajchrowska
