Systemy szklarni i tuneli foliowych – dobór osłony do gatunku i sposobu uprawy
Planując produkcję szklarniową roślin na dużą skalę, sięgamy po najlepszy sposób uprawy. Obecnie, przy wciąż dużym znaczeniu tradycyjnej uprawy, sporym powodzeniem cieszy się sterowanie pod osłonami. Uzyskujemy dzięki niemu bardziej wyrównany materiał i możemy prowadzić przedłużoną produkcję, niezależną od złej pogody.
Jak uprawiać nasz gatunek?
Do wymagań każdej rośliny musimy dobrać metodę uprawy i, co ważne przy zwiększaniu lub rozpoczęciu produkcji, rodzaj i system osłony. Aby trafnie go dopasować, należy pamiętać, że odmiany jednego gatunku będą różniły się od siebie wymaganiami termicznymi, fotoperiodem, zapotrzebowaniem na wodę oraz tolerancją zagęszczenia.
W przypadku gdy mamy już osłonę i chcemy zacząć produkcję innej rośliny, ze względu na duże zróżnicowanie odmian, na pewno znajdziemy tę odpowiednią i dopasujemy ją do panujących warunków.
Tunel i szklarnia
Tańszą osłoną jest tunel foliowy. Wymiary dobieramy do czasu produkcji, zadania (np. hodowla mateczników, ukorzenianie) i mobilności. Przenośne tunele niskie używane są, by obniżyć koszty uprawy gruntowej. Tunel chroni przed wiosennymi przymrozkami, następnie jest usuwany i rośliny rosną bez osłony. Metoda sprawdza się w przypadku fasoli karłowej, grochu, młodych bylin. Również w przypadku chryzantemy – najpierw rośnie ona jednak bez osłony, później zaś tunel stanowi ochronę przed przymrozkami jesiennymi.
Szklarnia to rozwiązanie droższe, ale trwalsze i oferujące roślinom precyzyjniejsze warunki: sezonowo (od marca do listopada warzywom, „balkonówkom”, kwiatom ciętym) i całorocznie (doniczkowym, bylinom z uprawy przyspieszonej). Zapewnia lepszą izolację termiczną podczas zimy i można produkować rośliny cały rok.
W osłonach stosuje się włazy wentylacyjne, które służą do regulacji temperatury, wilgotności i zwiększenia cyrkulacji powietrza. Poleca się również instalować systemy grzewcze i prowadzić uprawę przedłużoną. Straty ciepła pod pokryciem foliowym będą większe niż pod szkłem, lecz w tunelu przedłuża się uprawę tylko wiosną i jesienią, a nie zimą. Gdy mamy do czynienia z roślinami ciepłolubnymi (pomidor, papryka, ogórek), osłonę lepiej opalać aż do ustąpienia przymrozków. W nieogrzewanym tunelu produkuje się natomiast rośliny odporne na czasowe spadki temperatury, sadzone po przymrozkach (truskawka).
Prowadzenie uprawy sterowanej z pomocą dodatkowej aparatury (nawadniania, fertygacji, zamgławiania, doświetlania, cieniowania, zaciemniania) wiąże się z kosztami, lecz prowadzi do uzyskania materiału roślinnego lepszej jakości.
Krótko o blokowaniu osłon
Standardowe osłony nie pozwalają na produkcję roślin na większą skalę z powodu małej powierzchni użytkowej i trudności w przemieszczaniu między obiektami. Dlatego stosuje się blokowanie, czyli zestawianie w kombinaty. Zapewnia to lepszą logistykę i ujednolicenie warunków w kubaturze. Jednym ze starszych systemów jest łączenie osobnych szklarni wspólnym przedsionkiem. Nie ułatwia to poruszania się, ale stanowi dobre rozwiązanie dla roślin o różnych wymaganiach – w każdej szklarni można zapewnić inne warunki dla optymalnego wzrostu każdej grupy.
Przełomem w ogrodnictwie pod osłonami stało się stworzenie szklarni tzw. holenderskich (podstawowy typ „Venlo”). To obiekty o dużej powierzchni i kształcie zbliżonym do kwadratu. Łatwiej w nich o transport i można dzielić je za pomocą kurtyn na strefy. Powstało wiele typów szklarni blokowanych, a każdy z nich posiada inne parametry i zastosowanie: „Zon” poleca się dla roślin światłożądnych, „Cabrio” pozwala na całkowite otwarcie dachu i wydajną wentylację.