W skali produkcji pieczarek w Europie Polsce dorównuje tylko Holandia. Na świecie zajmujemy pod tym względem czołowe miejsce w pierwszej piątce. W tej branży Wielkopolska i Podlasie nie mają sobie równych. To tam jest zlokalizowana największa liczba gospodarstw uprawiających pieczarki.
Ponad połowa ich polskiej produkcji jest eksportowana. Krajowi producenci pokrywają każdego roku 25% europejskiego zapotrzebowania na te grzyby, a ich udział stale rośnie. Co decyduje o tak wielkim sukcesie? Najważniejsze są detale na każdym etapie wzrostu i rozwoju grzybów, które mają swój początek w odpowiednim podłożu.
Polska tajemnica pieczarkowego sukcesu
Historia pieczarek sięga XVIII wieku. Ich smak poznano, podróżując po Europie Zachodniej. Zachwycano się nimi na dworach szlacheckich. Z czasem podjęto próby ich uprawy w kraju, najczęściej w pałacowych i dworskich piwnicach.
W czasach przedwojennych polska produkcja pieczarek wynosiła ok. 50 tys. ton rocznie. Prawdziwy rozkwit nastąpił w latach 70. i 80. Zwłaszcza po roku 1989 wdrażanie nowych technologii z krajów sąsiednich przyczyniło się do rozkwitu uprawy pieczarek w Polsce. Współcześnie producenci dostarczają na rynek nawet 30 tys. ton miesięcznie.
Dobrze poznana i sprawdzona w praktyce metodyka uprawy w dużej skali umożliwia znalezienie wielu przydatnych rad dla domowych amatorów takich zabiegów. Obecnie coraz częściej słyszy się o uprawie pieczarek w warunkach przydomowych (na własne potrzeby). Ten trend, związany z żywnością ekologiczną, czyni pieczarki jeszcze bardziej popularnymi.
Grzybnia
Zalecana temperatura dla podłoża we wstępnym stadium uprawy to 25°C, przy stałym ruchu powietrza, wysokim stężeniu CO2 (ponad 3000 ppm) i wilgotności względnej na poziomie 90%. Wraz z rozwojem cyklu uprawowego należy odpowiednio zmniejszać wszystkie te parametry.
Istotne znaczenie ma pasteryzacja podłoża, której celem jest likwidacja grzybów i pasożytów. Polega ona na odpowiednim sterowaniu temperaturą (50–60°C), które jednocześnie powoduje dojrzewanie podłoża i przygotowanie go do produkcji pieczarek. Wzrost grzybni umożliwia wyłożenie podłoża za pomocą odpowiedniej mieszanki, np. torfu uzupełnionego o kredę o odczynie pH 7,5. Należy zadbać o to, aby podłoże z grzybnią wykładane na półki hali produkcyjnej miało temperaturę 25–27°C.
Po ok. pięciu dniach od tych zabiegów nawilża się grzybnię, a aby doszło do rozwoju owocników, zdejmuje się też okrywę. Wówczas duże znaczenie ma temperatura w hali – nie może przekraczać 16–17°C i 18°C w podłożu. W momencie pojawienia się owocników zmniejsza się poziom wilgotności powietrza do 85–86%. Systematyczne podlewanie przyczynia się do uzyskania satysfakcjonujących zbiorów pieczarek. W zależności od uprawianej odmiany pieczarek, stosowanej grzybni oraz podłoża zapotrzebowanie na wodę wynosi od 20 do 40 l na 1 m2.
Obecnie istnieje możliwość zakupu gotowego podłoża z grzybnią, która może znajdować się w trzech stadiach rozwoju. Im bardziej dojrzała grzybnia, tym wyższa cena podłoża. To, które znajduje się w ostatniej, trzeciej fazie jest najdroższe i pozwala na uzyskanie pieczarek już po dwóch tygodniach od chwili rozrzucenia go na półkach ustawionych w hali. Przerośnięte grzybnią podłoże w formie kostki 50x40x16 cm i wadze 20 kg kosztuje od 20 do 35 zł w zależności od producenta i wielkości zakupu. Kluczem do sukcesu jest jednak stała obserwacja stanu uprawy w pieczarkarni i odpowiednie reagowanie na niepożądane zmiany mikroklimatu.
O autorze
Tatiana Buchwald
