Są dwa terminy sadzenia czosnku: jesienny i wiosenny. Pierwszy z nich to bardzo dobry okres, aby roślina zawiązała silny system korzeniowy. Sadzenie jesienne daje duże rezultaty w plonowaniu, dobrą jakość i wymaganą przed kupców wielkość główek. Pod względem ekonomicznym to korzystne rozwiązanie – czosnek sadzi się po plonie głównym, który „zejdzie” z pola do września. W kolejnym roku możemy zająć się jedynie pielęgnacją.
Wybór odmiany
Ważny jest jej dobór. Aby wybrać najlepszą, należy wziąć pod uwagę warunki glebowe, mikroklimat oraz mrozoodporność. Jest kilka odpowiednich do polskich warunków odmian czosnku ozimego. Są to m. in. Zawrat, Gardacho, Ornak, Arkus, Harnaś.
Wybór miejsca
Czosnek musi mieć zapewnione niezacienione stanowisko, gdyż tylko w pełnym nasłonecznieniu tworzy duże główki. Roślina preferuje gleby średnie, najlepsze są mady rzeczne i czarnoziemy, gleby żyzne, próchniczne. Gleba lekka powoduje niskie plony, natomiast ciężka utrudnia wzrost i zbiór. Zmianowanie jest istotne. Nie wolno sadzić go po innych cebulowych – zagrożenie typowymi dla nich chorobami i szkodnikami (fuzarioza, biała zgnilizna, śmietka cebulanka, niszczyk zjadliwy). Złym przedplonem będą korzeniowe i kapustne, natomiast dobrym – motylkowe i zboża (z wykluczeniem owsa).
Przygotowanie gleby
W przypadku czosnku należy pamiętać, że sadzimy go w 2 roku po oborniku. Po zbiorze plonu głównego należy wykonać orkę głęboką, najpóźniej miesiąc przed sadzeniem (wrzesień). Zaraz po niej bronuje się pole w celu przerwania parowania wody i zniszczenia kiełkujących chwastów (cebulowe są wrażliwe na zachwaszczenie). Czosnek nawozi się w dwóch równych dawkach, pierwszy raz pod orkę, drugi wczesną wiosną pogłównie. Stosuje się nawóz mineralny w całkowitej dawce 100/90/150 kg/ha (odpowiednio N/P/K).
Materiał rozmnożeniowy
Do produkcji na dużą skalę wykorzystuje się ząbki oddzielane od główki. Materiał do sadzenia powinien być kwalifikowany, wolny od wirusów i szkodników. Istotnym zabiegiem jest zaprawienie materiału przeciwko niszczykowi i chorobom grzybowym. Do zaprawiania na mokro można użyć Sumilex 500 SC, a na sucho Funaben T.
Sadzenie
Wybór metody zależy od wielkości pola oraz sposobu zbioru. Materiał sadzi się ręcznie lub sadzarkami do cebul. W glebie umieszcza się ząbki na głębokości 5-6 cm. Zapewnia to ochronę przed niskimi temperaturami. Czosnek można uprawiać w systemach rzędowym lub pasowo-rzędowym. W pierwszym odległość między rzędami wynosi 35-40 cm, a w rzędzie sadzi się ząbki co 5-10 cm, zależnie od wielkości. W drugim systemie pasy, składające się z 4-6 rzędów (te rozmieszczone co 25 cm), oddalone są od siebie średnio o 50 cm.
Pielęgnacja
Czosnek ma mieć spulchnioną i wolną od chwastów glebę. Odchwaszczanie przeprowadza się mechanicznie (ze spulchnianiem) oraz chemicznie. Polecane herbicydy to: Stomp 330 EC (zaraz po sadzeniu), Goal 240 EC, Afalon Dyspersyjny 450 SC (1-2 tyg. po sadzeniu). Wiosną (przed i po wschodach chwastów) ponawia się stosowanie w/w środków. Ważna jest też ochrona przed szkodnikami i chorobami. Pamiętać trzeba, żeby używać środków z różnych grup pestycydów i o zawartości różnych substancji czynnych. Czosnek można nawadniać, aby uzyskać większe plony. W razie pojawienia się pędów kwiatostanowych, należy je usuwać, by zwiększyć plon cebul.
Zbiór
Czosnek ozimy wykopuje się w lipcu. W produkcji wielkotowarowej zbiór jest mechaniczny. Do wstępnego suszenia pozostawia się cebule na polu w pasach, potem zbiera i dosusza w przechowalni. Następnie docina się szczypior i sortuje na wybory według wielkości. Dalsze działania to sprzedaż lub przechowywanie.
O autorze
Katarzyna Major
