Soczewica jest jedną z najdłużej znanych ludzkości roślin jadalnych. Jej właściwości prozdrowotne znane były już w starożytności. Na wiele wieków stała się jednak rośliną zapomnianą, głównie ze względu na panujące stereotypy, że jest przeznaczona dla niższych klas społecznych. Obecnie uprawa soczewicy odzyskuje popularność, w dużej mierze przez wprowadzane nawyki zdrowego żywienia. Powoduje to zainteresowanie jej uprawą głównie przez małe gospodarstwa.
Soczewica zawiera dużo białka, które może być alternatywą dla białka pochodzenia zwierzęcego. Wśród naukowców panują poglądy, że może mieć właściwości zapobiegające nowotworom. Badania w tym zakresie prowadzone są w różnych ośrodkach badawczych, w tym także w Polsce.
Znana na świecie
Mimo rosnącej popularności soczewica nie jest uprawiana w naszym kraju na szeroką skalę. Zainteresowanie nią jednak wzrasta, m.in. pod wpływem programów rolno-środowiskowych, które uwzględniają pomoc finansową dla rolników inwestujących w jej uprawę. W Europie największe uprawy można spotkać na zachodzie – w Hiszpanii i Francji. Najbardziej popularna jest w krajach Bliskiego i Dalekiego Wschodu oraz w USA.
Wymagania uprawowe
Soczewica zaliczana jest do roślin, które dobrze plonują w klimacie kontynentalnym. Dlatego większą popularnością cieszy się we wschodniej i południowej Polsce. Jest to roślina dnia długiego. Można ją uprawiać na glebach lżejszych i o dobrej przepuszczalności, umiarkowanie wilgotnych, o pH ok. 6. Nawożenie mineralne fosforem i potasem należy zastosować wiosną, a azotowe przed samym siewem. Zalecane jest też nawożenie molibdenem. Glebę pod uprawę przygotowuje się jak dla zbóż jarych. Wykonuje się podorywkę, bronowanie i orkę, a na wiosnę kultywatorowanie. Najlepszymi przedplonami dla soczewicy są zboża uprawiane dwa lata po okopowych i po nawożeniu obornikiem. Przerwa w uprawie soczewicy na tym samym polu powinna wynosić nie mniej niż cztery lata.
Samego siewu dokonuje się w terminach takich jak dla grochu czy owsa. Faza kiełkowania następuje w temperaturze otoczenia ok. 5°C, w ciągu kilkunastu dni od siewu. Kluczową temperaturą jest 20°C. Wówczas wykształcają się stronki i dojrzewają nasiona. W strąku znajduje się 1–3 nasion, których wielkość i wygląd zależą od odmiany. Ze względu na zróżnicowane wielkości ziaren, ich wydatek na hektar waha się w zależności od wielkości i może wynosić od 30 do nawet 120 kg/ha. Często stosuje się siew razem z łubinem lub gryką, które służą jako podpory w trakcie wylegania, ponieważ soczewica jest na to zjawisko podatna. Wegetacja trwa do ok. 100 dni. Zbiory mają miejsce na przełomie lipca i sierpnia. Rośliny osiągają wysokość ok. 70 cm.
Soczewica w Polsce
Plony rośliny w kraju oscylują ok. wartości 2 t/ha. Uprawa soczewicy w Polsce jest niestety jak dotąd mniej efektywna niż w pozostałych krajach Europy. Zbiór uchodzi za trudny ze względu na nierównomierność dojrzewania, wyleganie i osypywanie się nasion. Konieczne jest także ich suszenie do wilgotności poniżej 15%. Soczewica, która nie jest uprawiana na dużej powierzchni, może być zbierana wieloetapowo. Soczewica jest bardzo wrażliwa na obecność chwastów, z którymi konkuruje o wodę i składniki pokarmowe. Ich wyeliminowanie gwarantuje odpowiednie tempo wzrostu i rozwoju oraz właściwe plonowanie. Z tych względów rolnicy prowadzący uprawy tradycyjne niechętnie podejmują się uprawy soczewicy. Można ją za to polecić gospodarstwom ekologicznym, których rozwój na terenie Polski odnotowuje się od kilkunastu lat.
O autorze
Tatiana Buchwald
Bardzo ciekawy artykuł. Mam nadzieję, że jej uprawa w Polsce będzie się nadal rozwijać, ponieważ często wykorzystuje ją w kuchni, ale z Polskich upraw ekologicznych nadal nie jest powszechnie dostępna. (Gardenia 2017)