W intensywnej produkcji roślinnej preparaty nawozowe odznaczają się najwyższym spośród wszystkich czynników efektem plonotwórczym. Stosowanie nawozów przynosi wymierne korzyści w postaci zwiększonego plonu roślin otrzymywanego z upraw polowych i sadowniczych, jednak ich stosowanie zwiększa koszty prowadzenia takich upraw.
Jednym ze sposobów stosowania nawozów jest metoda dolistnego nawożenia. Stosuje się ją od dawna, jednak warto zauważyć, że ze względu na mniejsze zdolności pobierania mikroskładników (w tym N) dolistne dokarmianie roślin nie powinno zastępować nawożenia glebowego, a być jedynie dodatkowym uzupełnieniem roślin w niezbędne mikroelementy. Należy wziąć pod uwagę to, aby nie stosować nawożenia dolistnego, kiedy roślina nie jest w stanie zasymilować i dostarczyć odpowiednich ilości danego związku do tkanek i organów w okresie największego zapotrzebowania na dane składniki. Tego typu nawożenie powinno być stosowane jedynie w charakterze profilaktycznym bądź interwencyjnym.
W przypadku dolistnego nawożenia azotem najczęściej stosowanym preparatem jest azot w formie amidowej – mocznik. Wiąże się to z charakterem chemicznym związku, ponieważ mocznik jest związkiem niepolarnym. Oznacza to, że wnikanie mocznika jest wielokrotnie (10–20 razy) lepsze niż pozostałych składników mineralnych. Po zapewnieniu odpowiednich warunków, tj. wilgotności powietrza i temperatury, wchłanianie mocznika przez rośliny może nastąpić w bardzo krótkim czasie. Np. przy wilgotności powietrza blisko 70% oraz temperaturze w granicach 10–15°C – 50–70% N w formie amidowej w ciągu kilku pierwszych godzin jest w stanie przeniknąć przez liście jabłoni.
Dodatkową zaletą stosowania mocznika stanowi fakt, że może on wspomagać asymilację innych stosowanych z nim składników. Dzięki takim właściwościom używa się go do produkcji nawozów dolistnych, np. siarczanu magnezu i nawozów dostarczających mikroskładniki, a także, w przypadku produkcji środków ochrony roślin, w celu usprawnienia procesu pobierania substancji aktywnych przez rośliny.
Podczas stosowania nawożenia dolistnego nawozem na bazie mocznika należy pamiętać, aby woda użyta podczas oprysku była pobrana w takiej ilości, żeby pokryć całą objętość korony drzew, ale nie powinna być mniejsza niż 300 l/ha. W czasie stosowania oprysku jesiennego zaleca się stosowanie wody w zakresie 500–800 l/ha.
W zależności od terminu stosowania odnotowuje się wpływ nawożenia dolistnego na różne procesy uprawy roślin:
- przed kwitnieniem – polepszenie zawiązywania owoców;
- po kwitnieniu – polepszenie odżywiania drzew azotem;
- po zbiorze owoców w sadach jabłoniowych – wzmocnienie pąków kwiatowych;
- oprysk późną jesienią – ograniczenie infekcji pierwotnej parcha jabłoni w kolejnym sezonie wegetacyjnym.
O autorze
Łukasz Zawada
