Podczas odbywającej się 10 i 11 stycznia 2018 roku VIII edycji Targów Sadownictwa i Warzywnictwa prezes Związku Sadowników Rzeczypospolitej Polskiej Mirosław Maliszewski przedstawił regulacje prawne dotyczące zatrudnienia sezonowego pracowników. Nowe przepisy weszły w życie 1 stycznia 2018 roku.
Swoją prelekcję Mirosław Maliszewski rozpoczął od wskazania różnic pomiędzy pracą w sektorze rolniczym/sadowniczym a pracą w innych branżach gospodarki. Pracę w rolnictwie i sadownictwie charakteryzują szczególne właściwości. Jest to praca ciężka i mocno uzależniona od pór roku, które z kolei wpływają na intensywność i ilość pracy. Wykonując ten rodzaj pracy trudno również określić ramy czasowe w ciągu roku czy miesiąca, a nawet w ciągu dnia ze względu na zmieniające się warunki pogodowe. Powyższe cechy jak również niskie stawki godzinowe sprawiają, że praca w rolnictwie/sadownictwie nie jest atrakcyjna dla polskich pracowników, stąd też polski sektor rolniczy potrzebuje pracowników z zagranicy.
Obecnie ponad 75% pracowników podejmujących prace sezonowe w rolnictwie/sadownictwie pochodzi z Ukrainy. Powoduje to potrzebę stworzenia oddzielnych regulacji prawnych zarówno na etapie pozyskiwania pracowników, jak również na etapie ich zatrudnienia. Wprowadzenie określonych zasad i przepisów prawnych ułatwiających zatrudnianie cudzoziemców pozwoliłoby zwiększyć dostęp do siły roboczej. Jak podkreślił prelegent, obecnie obowiązywała klasyczna umowa o pracę, która była umową niepraktyczną i kosztowną, a także nie uwzględniała specyfiki pracy w rolnictwie/sadownictwie. Obecny stan prawny wymuszał stosowanie umów cywilnoprawnych, takich jak umowa o dzieło czy umowa zlecenie. Ponadto, do tej pory możliwe było zatrudnienie obywateli Ukrainy przez 6 miesięcy w ciągu jednego roku kalendarzowego. Zatrudnienie polegało na złożeniu do Powiatowego Urzędu Pracy oświadczenia. Następnie dokument ten był przekazywany obywatelowi Ukrainy, który otrzymywał wizę od polskiego konsula. Całość postępowania do była bezpłatna.
Jak będą wyglądać nowe zasady zatrudniania cudzoziemców, które weszły w życie od 1 stycznia 2018 przedstawił Mirosław Maliszewski:
- W pierwszej kolejności należy złożyć wniosek o wpis do ewidencji zezwoleń na pracę sezonową do Powiatowego Urzędu Pracy.
- Po uzyskaniu wpisu do ewidencji zezwoleń na pracę sezonową dokument przekazywany jest cudzoziemcowi.
- Po wjeździe cudzoziemca na terytorium Polski Urząd Pracy wydaje zezwolenie na pracę sezonową.
- Zezwolenie jest ważne od dnia złożenia dokumentów w Powiatowym Urzędzie Pracy.
- Zezwolenie obejmuje okres maksymalnie 9 miesięcy w roku kalendarzowym.
- Wysokość opłaty wynosi 30 zł.
Dodatkowo osoba zatrudniająca w gospodarstwie będzie posiadała szereg obowiązków związanych z pobytem pracownika cudzoziemca. Od zatrudniającego wymagane jest zawarcie z pracownikiem umowy najmu lokalu mieszkalnego, a czynsz najmu kwatery mieszkalnej, nie może być potrącany z wynagrodzenia cudzoziemca. Ponadto powstała propozycja stworzenia umowy o pomocy przy zbiorach. Jak poinformował prelegent właściciel gospodarstwa będzie mógł zatrudnić pracownika na podstawie umowy tylko przy zbiorach. Czynności na jakie zezwala taka umowa o pracę to te, związane ze zbiorami owoców i warzyw, usuwaniem zbędnych części roślin, klasyfikowaniem lub sortowaniem zebranych owoców i warzyw oraz przygotowaniem ich do transportu lub sprzedaży. Umowa o pracę nie będzie mogła dotyczyć cięcia, zabiegów pielęgnacyjnych czy ochronnych.
Jak podkreślił prelegent w nowych przepisach występuje pewna niekonsekwencja i nie ma zgodności miedzy regulacjami dotyczącymi zatrudnienia i przyjazdu obywateli Ukrainy, a umowy o pomocy przy zbiorach. Według nowych zasad okres świadczenia pomocy przy zbiorach nie może trwać dłużej niż 90 dni w ciągu roku, z kolei na podstawie przepisów dotyczących zatrudniania cudzoziemców osoba zatrudniająca może zatrudnić pracownika na okres 9 miesięcy. Będzie to oznaczało, że w pozostałym okresie 6 miesięcy rolnicy/sadownicy będą musieli zatrudniać cudzoziemców na podstawie umowy o pracę, a to spowoduje znaczne obciążenia finansowe, administracyjne, a także wprowadzi szereg obowiązków pracodawcy w stosunku do pracownika.
Na koniec prezes Związku Sadowników RP przedstawił obecny stan i perspektywy polskiego sektora rolniczego/sadowniczego, który przegrywa walkę o pracowników pochodzących z Ukrainy. Powodem tego są między innymi obniżenie stopy bezrobocia w Polsce i konkurencja innych sektorów gospodarki takich jak budownictwo czy handel z jednej strony oraz ruch bezwizowy i atrakcyjniejsze zarobki w krajach UE z drugiej. Powoduje to potrzebę wprowadzenia ułatwień w polskim systemie prawnym, a także konieczność zachęcania do przyjazdu mieszkańców z innych krajów takich jak Algieria, Bangladesz, Maroko, Indie, Wietnam.
O autorze
Redakcja
