Szkody wyrządzane przez ptactwo w sadach czereśniowych są dla plantatorów coraz większym problemem. Warto przyjrzeć się dostępnym metodom skutecznej ochrony sadu przed ptakami.
Zagadnienie to dotyczy w szczególności wczesnych odmian tych owoców. Badania przeprowadzone przez amerykańskich naukowców pokazują, że bez odpowiednich metod odstraszania ptaków wartość produkcji czereśni (Prunus avium) w Stanach Zjednoczonych może spaść z poziomu 29 do 21 mln dol. w perspektywie długoterminowej. Z powyższych danych wynika, że uszkodzenia owoców wyrządzone przez ptaki mają istotny wpływ na wielkość produkcji czereśni, związane z nią wyniki rynkowe, ceny oraz konsumpcję.
Metody dźwiękowe
Im większy areał uprawy oraz im bardziej dorodne owoce, tym trudniej ochronić je przed ptakami. Gatunki, które wyrządzają w naszym kraju największe szkody, to szpaki i kwiczoły, do mniejszych strat przyczyniają się gawrony i grubodzioby.
Do najbardziej popularnych i najtańszych sposobów odstraszania ptactwa należą metody dźwiękowe: odstraszanie biosoniczne i piroakustyczne. Odstraszanie biosoniczne polega na wykorzystaniu aparatury emitującej krzyk ptaków. Stosuje się dźwięki imitujące głos drapieżników, jak również szpaków, sójki czy gawronów. Emisje dźwięków powinny być krótkie i stosowane w momencie nalotu ptaków na plantację. Do metod piroakustycznych możemy zaliczyć odgłos detonatora gazowego, pistoletów oraz armatek hukowych. Na te dźwięki reagują wszystkie gatunki żerujące gromadnie. Obie metody zaleca się łączyć w celu wzmocnienia efektu. Należy unikać monotonnej pracy detonatora, ponieważ ptaki bardzo szybko są w stanie przyzwyczaić się do jego dźwięku i nie reagować w satysfakcjonujący sposób.
Metody mechaniczne
Jednym z najskuteczniejszych rozwiązań ochrony sadu przed ptakami jest zastosowanie specjalnych siatek umocowanych na konstrukcjach nośnych, których podstawę stanowią drewniane pale, słupy strunobetonowe lub rury metalowe. Siatki takie stanowią jednocześnie doskonałą ochronę przed gradem. Eksperci twierdzą, że system siatek to inwestycja na lata – żywotność montowanych konstrukcji w zależności od ich rodzaju wynosi 13–25 lat. Wady tego rozwiązania to bardzo wysoki koszt, szacunkowo ok. 0,08 euro/kg na rok, czasochłonny montaż oraz utrudnienia podczas wykonywania prac technicznych w sadzie.
Metody wizualne
Mało znanymi sposobami na walkę z ptakami są rozwiązania wizualne: błyszczące, obrotowe straszaki, balony z wizerunkiem oka ptaków drapieżnych, atrapy drapieżników, latawce, pasma połyskującej taśmy zawieszone pomiędzy drzewami. Środki te sprawdzają się przy uprawach o małym areale, nie są kosztowne. Działanie tych metod można wzmocnić poprzez jednoczesne zastosowanie odstraszania dźwiękowego. Jednak w przypadku wielohektarowych sadów jest to rozwiązanie zbyt mało skuteczne.
Usługi sokolnicze
Coraz większą popularnością jako metoda ochrony sadów owocowych cieszą się usługi sokolników. Zaletą tego rozwiązania jest niewątpliwie to, że do urządzeń elektronicznych czy mechanicznych ptaki bardzo szybko się przyzwyczajają, a przed drapieżnikiem czują naturalny strach. Do płoszenia wykorzystuje się najczęściej sokoły, jastrzębie i orły. Usługa wykwalifikowanego sokolnika nie jest tania, ceny płoszenia zaczynają się od 850 zł netto za dzień pracy.
Rozwiązania nowatorskie
Rozwiązaniem nietypowym, ale wartym rozważenia, jest wykorzystanie elektronicznego dronu do płoszenia gatunków niszczących uprawy. Urządzenie może poruszać się na dowolnych wysokościach, w różnych kierunkach, wydając charakterystyczny dźwięk, który może wywoływać niepokój wśród „atakujących” owoce ptaków.
Przy późniejszych odmianach czereśni dobrym sposobem na ochronę plonu może okazać się zapewnienie ptactwu alternatywnego źródła pożywienia. Morwa biała, bo o niej mowa, jest atrakcyjnym pokarmem dla szpaka i kwiczoła. Stosuje się wolnostojące nasadzenia drzew w odległości kilkuset metrów od uprawy. Minusem tej metody jest to, że nasadzeń morwy powinno być na tyle dużo, aby zastąpiły one ptakom owoce czereśni, które stanowią aż 20% ich diety. Ptaki żerują najczęściej o zmierzchu lub o świcie, światło je odstrasza. Warto zatem rozważyć zainstalowanie sztucznego oświetlenia z czujnikami ruchu w sadzie. Jeżeli to możliwe, warto aby oświetlenie było przenośne, żeby zmieniać jego źródło co kilka dni.
O autorze
Joanna Cała
