Pomysł na biznes: może arbuzy? Cz. II

od Dawid Olewnicki , 8 września, 2016

Ogólny plon arbuzów wynosi 45 ton z hektara, a cena za kilogram tego owocu utrzymuje się na poziomie 0,9 zł. Oznacza to, że dochód rolniczy z tej działalności może wynieść około 18 tys. zł z hektara. Czy biorąc pod uwagę wszystkie dodatkowe koszty, produkcja arbuzów jest opłacalna? Na to pytanie postaramy się odpowiedzieć w dalszej części niniejszego artykułu.

 W pierwszej części „Pomysłu na biznes” przedstawiliśmy odmiany arbuzów, które można uprawiać w Polsce. Warto zatem określić nakłady i koszty związane z ich produkcją. W tym przypadku zastosujemy podstawowe narzędzia rachunku ekonomicznego, do których należą m.in. kalkulacje rolnicze. Pomagają one producentowi w znalezieniu odpowiedzi na pytania odnoszące się do skali produkcji i kosztów oraz jej dochodowości i opłacalności. Dochód rolniczy jest podstawową kategorią służącą do określenia wyniku ekonomicznego osiągniętego z prowadzenia gospodarstwa rolniczego. Schemat obliczenia dochodu rolniczego jest następujący: wartość produkcji wraz z dopłatami, pomniejszona o koszty bezpośrednie i pośrednie rzeczywiste oraz szacunkowe (m.in. koszty nawozów, środków ochrony roślin, energii elektrycznej, podatek rolny, opłaty dzierżawne, praca najemna stała, odsetki od kredytu, amortyzacja).

Na co zwrócić uwagę przy produkcji arbuzów?

 W zależności od sposobu uprawy oraz wielu innych czynników, takich jak ceny środków produkcji i kosztów pracy w danym rejonie, dysponowanie własnym ujęciem wody do nawadniania, odległość od miejsca zbytu – koszty produkcji arbuzów mogą się znacznie różnić. Nie sposób zatem przedstawić uniwersalnej kalkulacji kosztów. Istotne jest natomiast, aby w wyliczeniach uwzględniać przedstawione poniżej przykładowe zdarzenia i kategorie kosztów (tab. 1).

W kalkulacji przyjęto, że produkcja rozsady odbywa się w tunelach foliowych. Nasiona wysiano do pierścieni o średnicy 10–14 cm wypełnionych substratem torfowym, przygotowanym identycznie jak do uprawy ogórków. Po wytworzeniu 3–4 liści właściwych rozsadę hartowano, obniżając temperaturę i ograniczając podlewanie. Warto zaznaczyć, że arbuz wymaga nawożenia organicznego w postaci dobrze rozłożonego obornika w ilości 40–60 t/ha. Orientacyjne dawki nawozów mineralnych na jeden hektar to 150 kg N, 80–100 kg P i 200–250 kg K. Jest to roślina wrażliwa na chlor, dlatego też powinno się podawać jej formy siarczanowe nawozów potasowych. Arbuzy pozytywnie reagują na zabieg ściółkowania czarną folią polietylenową lub włókniną polipropylenową. Zabieg ten wpływa na podwyższenie temperatury gleby, skutecznie ogranicza zachwaszczenie, ogranicza straty wody i składników pokarmowych, utrzymuje wilgotność gleby oraz zachowuje dobrze jej strukturę. W uprawie arbuzów stosuje się także czasowe osłony z folii polietylenowej perforowanej, włókniny polipropylenowej i niskie tunele foliowe. Ochrona arbuzów przebiega podobnie jak w przypadku ogórka. Do najczęściej spotykanych patogenów zaliczamy mączniaka rzekomego, zgorzel siewek, kanciastą plamistość ogórka oraz parch. Rzadziej występują na nim szkodniki, ale do najczęstszych należą mszyce, zmieniki czy przędziorek chmielowiec.

Biorąc pod uwagę nawadnianie, największe zapotrzebowanie na wodę następuje w okresie wzrostu i wchodzenia w plonowanie. W czasie samego owocowania zaleca się ograniczyć wilgotność gleby w celu przyspieszenia dojrzewania owoców. W latach o niskich opadach zużycie wody na 1 ha może znacznie przekraczać 1000 m³. Dojrzałość zbiorcza arbuza następuje, kiedy szypułka zaczyna zasychać i łatwo odchodzi. W niektórych odmianach owoce mogą po ściśnięciu wydawać chrzęst. Pierwsze plony pojawiają się już w pierwszej połowie sierpnia. Jeśli owoce nie dojrzały na polu przed przymrozkami, można je przechowywać w temperaturze 8–10°C przez kilka tygodni, dobrze też znoszą transport.

Czy produkcja arbuzów się opłaca?

Jeśli chodzi o nakłady związane z produkcją arbuzów, należy podkreślić, że wszystkie powyższe koszty bezpośrednie, łącznie z siłą roboczą, wyniosły w naszym przypadku ponad 20 tys. zł. Największy udział w tych kosztach mają rozsady, nawożenie (w tym organiczne) oraz siła robocza.

Warto pamiętać, aby uwzględnić w kosztorysie koszty pośrednie rzeczywiste i szacunkowe m.in. takie jak podatki oraz amortyzację środków trwałych. Jednym z istotnych czynników, który od lat determinuje opłacalność produkcji, jest plon i cena uzyskiwana za nasze produkty.

Tabela 1. Przykładowa kalkulacja wartości produkcji i kosztów uprawy arbuzów w Polsce wg cen i stawek na rok 2016