Do czasu wprowadzenia przez Rosję w sierpniu 2014 r. embarga na przywóz owoców i warzyw świeżych oraz mrożonych i suszonych z krajów UE, Polska była największym w świecie eksporterem jabłek. W 2015 r. i 2016 r. zajmowaliśmy miejsce czwarte, po Włoszech, USA i Chinach.
W wyniku rosyjskiego embarga eksport jabłek z Polski w sezonie 2014/15 wyniósł ok. 1 mln ton, a w sezonie 2015/16 – 985 tys. ton i był odpowiednio o 11 i 12% mniejszy niż w sezonie 2013/14. O relatywnie niewielkim spadku eksportu zadecydował wzrost sprzedaży tych owoców do Białorusi. W sezonie 2013/14 kraj ten odbierał ok. 20% łącznego wolumenu polskiego eksportu. W sezonie 2014/15 Białoruś uczestniczyła w zagranicznej sprzedaży tych owoców w 29%, a w sezonie 2015/16 już w 43% i był to udział niewiele niższy od udziału Rosji w polskim eksporcie w sezonie 2013/14 (47%). Eksport do Białorusi wzrósł z 229 tys. ton w sezonie 2013/14 do 423 tys. ton w sezonie 2015/16. Zwiększył się również ze 101 do 224 tys. ton eksport do nowych krajów członkowskich UE (głównie do Czech, Rumunii, Łotwy i Litwy). Nie wzrosła natomiast sprzedaż do krajów UE-15 i znaczenie tych krajów w eksporcie z Polski. Do krajów pozaunijnych (przede wszystkim Serbii, ale również Egiptu, Indii, krajów Bliskiego Wschodu) w sezonie 2015/16 skierowaliśmy ok. 10% wolumenu eksportu jabłek, wobec 1% w sezonie 2013/14.
Przeciętne ceny jabłek deserowych w eksporcie do Białorusi (ale również do Serbii) są znacząco mniejsze niż w sprzedaży do większości pozostałych krajów, a ponadto w sezonie 2015/16 średnie ceny w eksporcie do Białorusi były niższe od uzyskiwanych na rynku rosyjskim. W konsekwencji łączne wpływy z eksportu jabłek w sezonie 2015/16 obniżyły się w relacji do sezonu 2013/14 znacznie bardziej od wolumenu sprzedaży (o 23%).
Wobec stabilnej konsumpcji jabłek w Polsce (na poziomie znacznie mniejszym niż przed akcesją do UE) niezbędnym warunkiem utrzymania tendencji wzrostowej produkcji tych owoców w kraju, jest wzrost ich eksportu. Zmniejszenie dominacji w sprzedaży Białorusi, wymaga doskonalenia jakości polskiej oferty eksportowej, zwiększenia koncentracji podaży, ale również zmian struktury odmianowej produkcji. Jest to niezbędne nie tylko w rozwoju eksportu na rynki Afryki, Azji czy Ameryki Płn., ale także dla zwiększenia znaczenia polskich jabłek na bardziej wymagającym, a oferującym relatywnie wysokie ceny, rynku krajów UE-15.
O autorze
Bożena Nosecka
