Polski hit eksportowy – aronia

od Joanna Cała , 24 kwietnia, 2017

Bomba witaminowa, superowoc – takim mianem określane są owoce aronii. Badania naukowe pokazują, że pod względem właściwości zdrowotnych aronia nie ma sobie równych. Dlaczego zatem często brakuje jej na naszych stołach?

Według prof. Iwony Wawer z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego prozdrowotne właściwości tego owocu, który Amerykanie nazywają̨ superjagodą, są̨ wciąż niedoceniane. Aronia uważana jest za najzdrowszy owoc jagodowy na świecie, słynie ze swoich właściwości antyoksydacyjnych oraz dużej zawartości cennych polifenoli. Badania przeprowadzone w Pomorskiej Akademii Medycznej oraz Klinice Kardiologii AM w Warszawie wykazały, że wyciąg z aronii pomaga regulować ciśnienie tętnicze, przeciwdziała odkładaniu się cholesterolu w ściankach tętnic oraz chroni przed chorobami serca.

Polska światowym potentatem

Nasz kraj to największy producent aronii na świecie, z niemal 90% udziałem w światowych zbiorach. Według danych opublikowanych przez GUS krajowa produkcja w 2015 r. wyniosła 38,2 tys. ton, ale niestety wykazuje tendencję spadkową: rok wcześniej było to 43,4 tys. ton, a w roku 2013 – 57,9 tys. ton. Większość zbiorów trafia na eksport do: Chorwacji, Czarnogóry, Czech, na Węgry,  Słowację, do Korei Południowej, Kanady, USA, a nawet Japonii. Najpopularniejszymi odmianami są „Hugin”, „Nero” i „Viking”. Zdaniem ekspertów niska popularność aronii w naszym kraju wynika z braku odpowiedniej promocji oraz jej cierpkiego smaku. Są już jednak opracowywane technologie, mające na celu poprawę walorów smakowych „superjagody”.

Małe wymagania, wysokie plony

Aronia jest gatunkiem o bardzo małych wymaganiach, łatwym w uprawie i wyróżniającym się wysoką odpornością na mróz. Kwitnie długo i późno (druga połowa maja), jest bardzo odporna na niedobór lub nadmiar wody. Wymaga stanowisk nasłonecznionych. Plantacje towarowe powinno zakładać się na słabych glebach IV i V klasy, ponieważ na bardziej żyznych krzewy rosną zbyt silnie, co utrudnia mechaniczny zbiór owoców. Odczyn gleby powinien być lekko kwaśny. Roślina jest wrażliwa na zachwaszczenie, przy zakładaniu plantacji konieczne staje się zatem dokładne odchwaszczenie gleby. Na plantacje towarowe najlepiej nadaje się materiał szkółkarski rozmnażany wegetatywnie. Krzewy otrzymane z takiego namnożenia wcześniej wchodzą w okres owocowania, rosną słabiej niż siewki, dzięki czemu ich wzrost jest bardziej wyrównany. Zbiór owoców przeprowadza się najczęściej w drugiej połowie sierpnia. Roczna wydajność owoców z 1 ha szacowana jest na 12–17 ton.

Co z zyskiem?

Opłacalność produkcji aronii zależy nie tylko od nakładów pieniężnych poniesionych na coroczne prowadzenie plantacji, ale przede wszystkim od cen skupu i wysokości plonów. Według Mazowieckiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego (MODR) wskaźnik opłacalności produkcji aronii na dzień 21 czerwca 2016 r. wynosił 108,63%. Piotr Eggert, właściciel Szkółki Specjalistycznej Aronii Czarnoowocowej, na łamach portalu forbes.pl wyjaśnia, że popyt na te owoce poza granicami naszego kraju rośnie, głównie z uwagi na cenne właściwości zdrowotne. Pomimo tego że uprawa aronii jest stosunkowo prosta i tania, jej skala wzrosła w Polsce nieznacznie – z 5,7 tys. ha w 2008 r. do 6 tys. ha w 2012 roku. Do zakładania plantacji zniechęcają ceny skupu. Uczciwa stawka to 1,5–2 zł/kg, a w ostatnim sezonie ceny spadały nawet do 60 gr/kg. Andrzej Karolak, prezes Krajowego Zrzeszenia Producentów Aronii Aronia Polska, na konferencji zorganizowanej 17 listopada 2016 r. w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi, wyjaśnił, że sposobem na poprawienie sytuacji na rynku aronii są zmiany w prawie ułatwiające międzynarodowy handel owocami, a także mocne wsparcie rodzimego przemysłu przetwórczego, które pozwoli znaleźć krajowe przetwory wysokiej jakości na sklepowych półkach.