Arbutus Unedo L. – drzewo truskawkowe dla polskich ogrodników?

od Natalia Chodkowska , 10 listopada, 2016

Chruścina jagodna to bardzo ciekawa roślina, rzadko jeszcze spotykana w polskich ogrodach. Za sprawą swoich walorów estetycznych, właściwości leczniczych oraz niezwykłego smaku, warto rozważyć wprowadzenie chruściny jagodnej do polskich upraw.

Arbutus Unedo L. (Strawberry Tree) – chruścina jagodna, w Polsce nazwana też drzewem truskawkowym lub drzewem poziomkowym. To wiecznie zielony, długoletni krzew lub niewielkie drzewo z rodziny wrzosowatych o bardzo oryginalnym i egzotycznym wyglądzie. Jej walory estetyczne sprawiają, że często sadzona jest jako roślina ozdobna w przydomowych ogrodach czy parkach. Ma ozdobną, łuszczącą się, czerwono-brązową korę, co podnosi jej walory wizualne.

Roślina przeważnie osiąga 2–4 m wysokości, choć może dorastać nawet do 10 m. Kwiaty o delikatnym miodowym zapachu, białe lub jasnoróżowe w kształcie dzwonków (przypominają polską konwalię), skupione w gronach, pojawiają się od października do stycznia (często zakwitają na Boże Narodzenie).

Zastosowanie i właściwości

Owoce drzewa truskawkowego dojrzewają przez 12 miesięcy. Początkowo są żółte, ale wraz z dojrzewaniem zmieniają barwę na intensywnie czerwoną. Średnica dojrzałego owocu osiąga 15–20 mm. Owoce pestkowe, podobne do owoców liczi, mają słodki smak zbliżony do truskawek i poziomek. Mogą być spożywane bezpośrednio lub używane do konfitur, soków, likierów i innych napojów alkoholowych.

Roślina jest wykorzystywana do celów zielarskich i medycznych. Korzenie, liście i kora używane były jako środek ściągający oraz moczopędny. Dodatkowo chruścina jagodna ma właściwości antybiotyczne, a jej kora stanowi źródło garbników i taniny. Zawiera także we wszystkich częściach etylowy ester kwasu galusowego, który służy jako dodatek do żywności o zastosowaniu antyutleniającym.

Uprawa chruściny jagodnej

Uprawa tej rośliny nie sprawia dużych trudności, gdyż chruścina jest odporna na zanieczyszczenie środowiska, dobrze znosi susze. Naturalnie występuje w południowo-zachodniej Europie, Irlandii i Azji. Sadzonki chruściny jagodnej są dostępne również na polskim rynku. W naszych warunkach klimatycznych najlepiej jednak sprawdza się hodowla w pojemnikach, a drzewko dorasta wówczas do maksymalnie 3–4 m. Drzewo truskawkowe dobrze czuje się jako roślina domowa lub tarasowa. Można je dowolnie kształtować poprzez cięcie.

Najlepiej rośnie na próchnicznej glebie z dodatkiem piasku, o odczynie zasadowym (chociaż niektóre źródła podają również, że dobrze rozwija się na glebach kwaśnych) w osłoniętych słonecznych lub lekko zacienionych miejscach. Może rosnąć w pełnym słońcu na piaszczystych glebach. Sprzedawcy zalecają przechowywać zakupione sadzonki w widnym, chłodnym miejscu, w temperaturze 0–15°C, aż do wiosny.

Nasiona w pomieszczeniach można wysiewać przez cały rok, kiełkują nieregularnie, a czas skiełkowania jest dość długi i wynosi od 2 do 3 miesięcy. Po wstępnym moczeniu w ciepłej wodzie przez 5–6 dni, nasiona powinny być lekko przykryte mieszanką do wysiewu z dodatkiem piasku lub perlitu, następnie stratyfikowane przez 1–2 miesiące w lodówce. W tym czasie podłoże powinno być cały czas wilgotne. Po okresie stratyfikacji nasiona należy przenieść do jasnego, ciepłego pomieszczenia o temperaturze 20°C. Chruścina kiełkuje najlepiej w temperaturze 20–22°C. Optymalnie zimuje w temperaturze 5–10°C, a młode sadzonki w okresie zimowym należy osłaniać. Niektórzy sprzedawcy podają, że roślina znosi temperatury do -15–20°C. W okresie wiosennym (ok. kwietnia) można wysadzić dojrzałe rośliny do gruntu i rozpocząć intensywne nawożenie wieloskładnikowym, płynnym nawozem w celu pobudzenia kwitnienia i owocowania. Ważne jest sadzenie roślin parami, aby umożliwić im zapylanie. Chruścina jagodna słabo toleruje przeciąg.