Trzmiele są skutecznymi owadami zapylającymi pomidory w szklarniach i tunelach. Już pod koniec lat 80. wzrosło zainteresowanie pozytywnym działaniem tych owadów w uprawie pod osłonami. Należy jednak dostrzec obecny spadek liczebności trzmieli o ok. 90%, co związane jest z degradacją środowiska np. poprzez nadmierne używanie środków chemicznych.
Trzmiele mierzą zaledwie 30 mm. W rodzinach żyją od wiosny do końca lata, a ich cykl rozwojowy trwa rok. Potrafią przetrwać w trudnych warunkach atmosferycznych. Mimo że zbierają mniej nektaru z jednej rośliny, to jednak potrafią zapylić większą ich liczbę. Łatwiej utrzymać je pod osłoną niż pszczoły, które w takich warunkach są narażone na stres i pragną jak najszybciej wydostać się na zewnątrz. Nie potrafią one komunikować się ze sobą, w przeciwieństwie do pszczół, które przekazują sobie informacje o atrakcyjnym źródle pokarmu i mogą opuścić zespołowo właściwą uprawę. Niebezpieczeństwo stanowi dla nich światło płynące z lamp, powodujące gubienie kierunku lotu oraz niemożność powrotu do miejsca docelowego.
W uprawie pomidora stosuje się specjalne ule dla trzmieli. Ustawia się je w momencie otwierania pierwszych kwiatów, przez ok. 6-9 tygodni pracy owada. Ule umieszcza się w miejscu zacienionym, suchym, między roślinami, na wysokości do 1,5 m, w sposób równomierny. Należy dostosować liczbę uli do wielkości uprawy. Zbyt intensywne naloty mogą prowadzić do „zmęczenia kwiatów”, ich czernienia, zasychania oraz pękania owoców pomidora przed dojrzewaniem. Ule zaopatrzone są w pożywki zawierające cukry. Stanowią one pokarm dla trzmieli przewidziany na cały okres życia rodziny. Najlepiej jest wymieniać bądź dostawiać ule co ok. 4 tygodnie lub 1 ul na 1 ha na tydzień. W okresie wiosennym i letnim należy zwiększyć liczbę uli nawet do 10 szt. ze względu na obniżoną wydajność działania trzmieli.
Sprawdzenie efektywności pracy owadów możliwe jest za pomocą obserwacji oblotów oraz widocznych zbrązowień na słupkach kwiatowych pomidora. Odpowiednie zapylenie ma miejsce wtedy, gdy pyłek wysypie się z pylnika, co odbywa się podczas zapylenia wibracyjnego.
Producenci pomidorów zyskują twardsze i większe owoce, a także w znacznym stopniu ograniczają zużycie środków ochrony roślin.
O autorze
Amanda Karbowska
