Dzięki licznym właściwościom poprawiającym strukturę gleby, gospodarkę wodną oraz odżywczą bentonit jest idealnym składnikiem, który możemy wykorzystywać w uprawie roślin ogrodowych.
Bentonit to osadowa skała ilasta (glinokrzemian magnezu), składająca się w głównej mierze ze skały o nazwie montmorylonit. Powstaje z pyłu i popiołu wulkanicznego pod wpływem działania czynników atmosferycznych (najczęściej przy udziale wody) w środowisku alkalicznym (pH ok. 7,8).
Rodzaj bentonitu (nazwa) pochodzi od dominującego w nim składnika, jak potas (K), sód (Na), wapń (Ca) i glin (Al). W skład bentonitu wchodzi: krzemionka (ok. 60%), glin (ok. 20%), a także żelazo, magnez, sód i potas, wapń i inne.
Właściwości
Bentonity dzięki swoim właściwościom sorpcyjnym, pochłaniania i przechowywania różnych substancji znajdują zastosowanie w wielu gałęziach przemysłu. Korzystają z niego m.in. przemysł budowlany, chemiczny, spożywczy, wiertniczy, włókienniczy.
Odgrywa również istotną rolę w hodowli i uprawach roślin. Najczęściej używane glinki, wykorzystywane w ogrodnictwie, to bentonit sodowy oraz wapniowy.
Bentonit dostępny jest w postaci pyłu lub granulatu sprzedawanego w workach (ok. 3 zł za kg) oraz jako maty, składające się w dwóch warstw włókniny, między którymi znajduje się granulat. Glinka bentonitowa jest bezzapachowa i ma szary lub kremowy kolor.
Bentonity charakteryzują się wyjątkową zdolnością pochłaniania wody, w przypadku namoczenia nią zwiększają swoją masę kilkukrotnie. Największą pojemność wodną ma bentonit sodowy (powiększa swoją objętość nawet do 15 razy). Bentonity zachowują przy tym plastyczność i odporność na przełamania i pęknięcia. Dodatkowo kilkukrotne uwadnianie/osuszanie czy zamrażanie/rozmrażanie nie powoduje zmiany ich pierwotnych właściwości.
Wykorzystanie
Gromadzą wodę, a następnie mogą ją oddawać w środowisku o obniżonej wilgotności, poprawiając retencję wodną. Służą do stabilizacji wilgotności ziemi i ograniczają konieczność podlewania w okresach suszy. Rozszerzanie się i kurczenie w wyniku pobierania i oddawania wody poprawia również strukturę gleby. Granulat bentonitowy nie zużywa się i nie starzeje. Z badań wynika, że dobrze nasycony wodą bentonit utrzyma stałą wilgotność ziemi do dwóch tygodni.
Bentonit ma również działanie wiążące i uszczelniające. W ogrodzie możemy go stosować do modyfikacji fizycznych właściwości gleby (struktury). Stosowanie bentonitu sodowego jest dziś uważane za skuteczniejszy sposób poprawy porowatości gleby, przy małych kosztach. Glinka bentonitowa odżywia ziemię – bentonit jest źródłem ok. 70 minerałów śladowych, tj. wapna, magnezu, potasu, krzemionki, glinu, żelaza, sodu. Wiążąc się z podłożem i tworząc wodoszczelną płaszczyznę, przeciwdziała erozji. Zmienia odczyn gleby na zasadowy. Z uwagi na to, że bentonit zawiera wiele minerałów, a także posiada właściwości pochłaniające zapach, można go dodawać do różnego rodzaju płynnych nawozów. Bentonit przyczynia się także do tworzenia warstwy humusu i zwiększa wnikanie węgla do gleby. Specyficzną cechą bentonitu jest jego wytrzymałość na wysokie temperatury.
Bentonit jest przydatny szczególnie na glebach lekkich, piaszczystych, szybko przesuszających się i charakteryzujących się mobilnością składników mineralnych. Wystarczy dodanie 0,5–2 kg glinki bentonitowej na 1 m2 gleby (roztwór wodny, rozsypanie suchej lub przykrycie warstwą gleby), żeby poprawić jej właściwości.
Na glebach żwirowych, utrzymuje wodę i wypełnia przestrzenie (aglomeracja cząsteczek) działając jak klej. Zamoczony pęcznieje i zachowuje się jak gąbka, zapobiegając wymywaniu w głąb gleby składników mineralnych i ucieczce wody.
Glinka bentonitowa przyciąga do siebie i absorbuje toksyny, szkodliwe związki chemiczne oraz metale ciężkie. Bentonit w formie aerozolu, emulsji, rozproszony na roślinach, chroni je przed insektami, chorobami oraz silnym promieniowaniem słonecznym. Zapobiega też występowaniu pleśni na roślinach.
Wodny roztwór bentonitu rozprowadzony w miejscu okaleczenia drzewa i krzewu zabezpiecza je przed działaniem szkodliwych bakterii, insektów czy grzybów chorobotwórczych. Znajduje również zastosowanie do impregnacji korzeni w czasie przesadzania roślin.
Pewnym ograniczeniem w stosowaniu bentonitu jest jego dostępność – jeszcze niewiele polskich firm ma w swojej ofercie glinkę bentonitową.
Dzięki licznym właściwościom poprawiającym strukturę gleby, gospodarkę wodną oraz odżywczą bentonit jest idealnym składnikiem, który możemy wykorzystywać w uprawie roślin ogrodowych.