Uprawa pigwowca w Polsce jest wciąż mało znana, a ze względu na duże zastosowanie w przetwórstwie i dogodne warunki uprawy to roślina o pokaźnym potencjale sadowniczym.
Pigwowiec pochodzi z Chin, stanowi jednak jeden z głównych gatunków sadowniczych uprawianych na Litwie i Łotwie od ponad 30 lat. Klimat Polski zdecydowanie bardziej sprzyja jego uprawie, co można skutecznie wykorzystać.
Na świecie uprawia się pigwowiec japoński (Chaenomeles japonica), najpopularniejszą odmianą jest Cido, oraz pigwowiec wspaniały (Chaenomeles superba) – szeroko znana odmiana Nina. Krzewy tych gatunków osiągają wysokość do 1,2 m, a masę owoców w przedziale 30–60 g u pigwowca japońskiego i 40–100 g w przypadku pigwowca wspaniałego. Rośliny wytrzymują ujemne temperatury do –28°C i charakteryzują się małymi wymaganiami siedliskowymi. Od niedawna popularne są także pigwowce mieszańcowe (Chaenomeles x californica), które charakteryzują się silniejszym wzrostem i większymi owocami o masie nawet do 150 g, wykazują natomiast mniejszą odporność na niskie temperatury. Najpopularniejszymi ukraińskimi odmianami pigwowca mieszańcowego są Maksym i Gold Calif.
Roślina dobrze sprawdza się w klimacie północnej Europy. Owoce znajdują zastosowanie w przetwórstwie: wytwarza się z nich syropy, likiery, marmolady, a także wina. Charakteryzują się wysoką zawartością kwasu askorbinowego i kwasowością oraz wyraźnym aromatem.
Jak uprawiać?
Krzewy, w zależności od typu wzrostu danego gatunku i odmiany, sadzi się w rozstawie 2,5–3,5 x 0,75–1,5 m. Roślina wymaga stanowiska słonecznego, pH gleby ok. 6, nie ma natomiast dużych wymagań wodnych ze względu na rozbudowany system korzeniowy.
Jest dosyć odporna na choroby i szkodniki – problemy może sprawiać brunatna plamistość liści i owoców, którą powstrzymują pojedyncze zabiegi fungicydami. W okresie kwitnienia wskazane jest wykonanie zabiegu przeciwko szarej pleśni.
Ważną rolę odgrywa, szczególnie w pierwszych latach uprawy, kontrolowanie zachwaszczenia, które znacząco wpływa na plon. Na skutek doświadczeń przeprowadzonych na Litwie, Łotwie i w Szwecji najlepsze plony owoców uzyskano poprzez ściółkowanie rzędów czarną agrotkaniną, porównywalne lub nawet większe aniżeli przy odchwaszczaniu ręcznym. Plon, jaki można uzyskać z 1 ha plantacji, wynosi średnio 12–15 ton, maksymalnie do 20 ton.
Duży potencjał genetyczny
Nawożenie plantacji jest podobne jak w przypadku jabłoni. Kwitnienie rozpoczyna się nawet w połowie kwietnia. Jego długi okres pomaga uzyskać wysoki stopień zawiązania owoców, na poziomie 60–95%, pomimo występowania wiosennych przymrozków. Szczególną skłonność do samobezpłodności wykazuje pigwowiec japoński, w związku z tym wskazane jest zastosowanie na plantacji zapylacza w postaci drugiej odmiany tego gatunku. Kwiaty są chętnie odwiedzane przez owady, szczególnie trzmiele.
Materiał nasadzeniowy jest oferowany przez niewielu szkółkarzy w Polsce. Dostępne są sadzonki własnokorzeniowe (przede wszystkim odmian ukraińskich), ale od niedawna można także nabyć rośliny na podkładce z Pigwy S1, które rosną silniej i lepiej plonują.
Duży potencjał genetyczny pozwala na ciągłe udoskonalanie odmian i poszerzanie oferty dla producentów, lecz uprawa pigwowca w Polsce jest wciąż mało znana i wymaga podjęcia akcji marketingowych.
O autorze
Karol Milaniuk
Pigwowiec to wciąż niedoceniana roślina. Biorąc pod uwagę aromat i walory smakowe zdecydowanie może konkurować z cytryną czy limonką.
Warto wspomnieć o właściwościach zdrowotnych pigwowca, którego owoce zawierają bardzo dużą ilość m. in. witaminy C, co jest niebagatelne przy budowaniu odporności organizmu. Idealny do produkcji soku i oczywiście nalewek.
Warto zwrócić uwagę na właściwości zdrowotne pigwowca, którego owoce zawierają bardzo dużo witaminy C, co jest niebagatelne przy budowaniu odporności organizmu. Idealny do wytwarzania soków, jak i nalewek.